Cholesteatoom
In essentie is cholesteatoom een zeer agressieve vorm van middenoorontsteking. Het is over het algemeen slecht behandelbaar en bovendien is het chronisch. Op deze pagina vertellen we u wat de symptomen zijn van cholesteatoom, hoe het gediagnostiseerd wordt en hoe het behandeld kan worden.
- Symptomen
- Diagnose
- Vormen van cholesteatoom
- Behandeling
- Complicaties
- Prognose
Symptomen
Normaal gesproken betreft cholesteatoom dezelfde symptomen als middenoorontsteking: vaak zijn er in het beginstadium weinig klachten, daarna ontstaat er gehoorverlies en treedt er een stinkend loopoor op (foetide otorroe). Vanwege de slechte doorlatendheid van het middenoor kan er bovendien nog druk in het oor komen. In het verder gevorderde stadium kunnen er ook ernstigere symptomen ontstaan, zoals evenwichtsstoornissen (bijvoorbeeld draaiduizeligheid) waarbij de cholesteatoom het binnenoor en daarbij het evenwichtsorgaan aantast. Een ander symptoom in een later stadium is gezichtsverlamming als laesies van de gezichtszenuw.
Diagnose
De diagnose wordt meestal bevestigd aan de hand van drie verschillende methoden:
- Otomicroscopie
Dit wordt verricht door de KNO-arts. Hierbij wordt de uitwendige gehoorgang en het trommelvlies bekeken met behulp van een microscoop. - CT-scan (computertomografie)
Via deze methode kan de arts meestal de exacte omvang van de botafbraak zeer goed bepalen. - Hoortest
Noormaal gesproken kan de arts hiermee zien of er bij cholesteatoompatienten sprake is ven een geleidend gehoorverlies of sensorineuraal gehoorverlies. Geleidend gehoorverlies is een gehoorstoornis die alleen de oorschelp beïnvloedt. Bij sensorineuraal gehoorverlies is de cholesteatoom al zo ver gevorderd dat het ook het binnenoor aantast.
Vormen van cholesteatoom
Aangeboren cholesteatoom
Deze vorm van cholesteatoom is zeer zeldzaam en ontstaat doordat tijdens de ontwikkeling van het embryo de plaveiselcelepitheel resten in het middenoor achterblijven. Het trommelvlies blijft hierbij onbeschadigd.
Primair verworven cholesteatoom
Deze vorm van cholesteatoom is een beluchtingsstoring in het middenoor, die vaak ontstaat door onvoldoende doorlatendheid van de buis van Eustachius: deze buis verbindt het middenoor met de neus- en keelholte. De luchttoevoer is dan onvoldoende en hierdoor vormt er een onderdruk in het trommelvlies, waardoor het trommelvlies zich intrekt. Dit gebeurt vaak in het gebied van de pars flaccida, wat in tegenstelling tot andere gebieden van het trommelvlies, zeer slap is. Bij deze terugtrekking verzamelt zich plaveiselcelepitheel op en na enkele jaren ontstaat er uiteindelijk cholesteatoom.
Secundair verworven cholesteatoom
Deze vorm van cholesteatoom komt – net als primair verworven cholesteatoom – veel vaker voor dan de aangeboren vorm. Secundair verworven cholesteatoom ontstaat wanneer er huidcellen in het middenoor terecht komen via een perforatie in het trommelvlies of als gevolg van een operatieve ingreep.
Behandeling
De enige manier om cholesteatoom volledig te genezen is met een operatie. Hierbij worden alle ontstekingen en kwaadaardige delen in het oorbot en de trommelholte verwijderd. Pas in de tweede stap, die vaak in een tweede operatie wordt toegepast, wordt er geprobeerd het gehoor te verbeteren. Gewoonlijk wordt dit gedaan door een zogenaamd tympanoplastiek: hierbij worden het trommelvlies en de gehoorbeentjes als het nodig is weer hersteld.
Wanneer er plotselinge gezichtsverlamming of Nystagmus (beschadiging van het evenwichtsorgaan) onstaat, is een operatie echt vereist. Een conservatieve (niet-chirurgische) behandeling wordt dan nog wel gebruikt ter voorbereiding op die operatie. Hierbij wordt, net als bij middenoorontsteking, met plaatselijke maatregelen (zoals antibiotische oordruppels) of met antibiotica gewerkt.
Complicaties
Er kunnen complicaties optreden bij cholesteatoom, als gevolg van een ontsteking of een groeiende verplaatsing van het cholesteatoom. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot een vernietiging van de gehoorbeentjes. Hierdoor wordt het geluid onvoldoende aan het binnenoor overgedragen, waardoor er gehoorverlies ontstaat.
Prognose
De prognose van cholesteatoom is sterk afhankelijk van welke complicaties er onstaan in de loop van de ziekte. In het geval van een succesvolle en de volledige verwijdering van het cholesteatoom, is de kans op herstel van het oor zeer groot.
Cholesteatoom en hoortoestellen
Hoewel cholesteatoom op zichzelf niet te genezen is met hoortoestellen, kunnen gehoorapparaten wel helpen bij het omgaan met gehoorverlies en eventuele evenwichtsstoornissen die ontstaan als gevolg van deze aandoening. Als u hierover vragen heeft, aarzel dan niet om contact op te nemen met een van onze hoor-experts.
Conclusie
Cholesteatoom is een agressieve en chronische vorm van middenoorontsteking, die moeilijk te behandelen is. De aandoening kan leiden tot gehoorverlies, een stinkend loopoor en ernstige complicaties zoals evenwichtsstoornissen en gezichtsverlamming in gevorderde stadia. Diagnostiek omvat otomicroscopie, CT-scans en hoortesten. Behandeling vereist meestal chirurgische verwijdering van het cholesteatoom, gevolgd door reconstructie van het gehoor. De prognose varieert afhankelijk van complicaties, maar volledige verwijdering biedt een goede kans op herstel. Hoortoestellen kunnen ondersteuning bieden bij gehoorverlies als gevolg van de aandoening.