Benigne Paroxismale Positieduizeligheid (BPPD)
Benigne Paroxismale Positie Duizeligheid (BPPD) is een gevoel van duizeligheid dat gekenmerkt wordt door acute en kortdurende heftige duizeligheid wanneer u uw hoofd beweegt.
BPPD zorgt voor vervelende klachten maar wordt in beginsel als ongevaarlijk beschouwd. De oorzaak van deze ziekte is nog niet bekend. Een mogelijke oorzaak kan zijn een snelle positieverandering, lange bedrust, of een infectie of hoofdtrauma na een operatie. BPPD wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van oorkristallen in een deel van het binnenoor (evenwichtsorgaan) waar deze kristallen zich niet horen te bevinden.
Op deze pagina:
- Symptomen
- Oorzaken
- Wat is het halfcirkelvormig kanaal?
- Bij wie komt het voor?
- Diagnose
- Wat is Nystagmus?
- Behandeling
- Prognose
- Mogelijke complicaties
Symptomen
Er zijn verschillende symptomen die kenmerkend zijn voor BPPD:
- Plotseling optreden
- Afhankelijk van de positie van het hoofd
- Duurt slecht enkele seconden
- Gaat vanzelf weg
- Eventueel duizeligheid en misselijkheid
Ook kan er van draaiduizeligheid gesproken worden als deze ontstaat na snelle hoofdbewegingen, zoals gaan liggen en weer overeind komen. Dit gevoel wordt vaak als een carrousel in het hoofd omgeschreven. Draaiduizeligheid kan optreden in verschillende situaties:
- Bij het draaien in bed
- Bij het opstaan vanuit een liggende houding
- Bij te snel bukken
- Bij het draaien naar een bepaalde kant
Ontstaat de (draai)duizeligheid tijdens het liggend omdraaien, dan kan de bloedomloop mogelijk afgesloten worden. Andere vormen van duizeligheid treden het vaakst op als gevolg van aandoeningen in het binnenoor, de ogen of de hersenen.
Oorzaken
Over het algemeen gaat BPPD gepaard met loszittende oorkristallen die in het halfcirkelvormige kanaal (in het diagram hierboven met een rode rechthoek aangegeven) in het evenwichtsorgaan terechtkomen. Normaal zitten deze deeltjes in de utriculus en de sacculus (zie ook het diagram hierboven). Als dit gebeurt begeven deze oorkristallen zich aan het nieuwe laagste punt in het evenwichtsorgaan. De vloeistof in het halfcirkelvormige kanaal wordt dan in beweging gezet, wat resulteert in een verdikking van de cupula (geleichtige massa in het achterste halfcirkelvormige kanaal). Hierdoor wordt het halfcirkelvormige kanaal dan weer geprikkeld. Waarom deze oorkristallen zich losmaken, kan verschillende oorzaken hebben:
- Ontsteking van het evenwichtsorgaan in het binnenoor
- Voorafgaande verkeers- of sportongevallen
- Beschadiging aan de schedel of letsel aan het hoofd
- Ouderdom
De precieze oorzaak van het loskomen van de oorkristallen is tot op heden nog niet bekend. BPPD kan ook te maken hebben met een vermindering van de functionaliteit van de gehoorgang. Als de gehoorgang niet meer zo goed werkt, is het mogelijk dat ruimtelijke informatie niet goed wordt doorgegeven aan de hersenen. Hierdoor kan draaiduizeligheid ontstaan.
Wat is het halfcirkelvormig kanaal?
Een halfcirkelvormig kanaal is onderdeel van het evenwichtsorgaan in het binnenoor. Het is een ronde buis die gevuld is met vloeistof, waarbij een groep met kleine haarcellen verbonden is met de zenuwcellen. Alle bewegingen van het lichaam zorgen ervoor dat de vloeistof in het halfcirkelvormige kanaal en daarmee de haarcellen bewegen. Via de zenuwcellen worden bewegingsprikkels aan de hersenen doorgegeven.
Bij wie komt het voor?
BPPD treft ongeveer 2 op de 100 mensen. De duizeligheid treedt vaker op bij mensen met een hogere leeftijd: meestal bij mensen tussen de 50 en 60 jaar. De piekleeftijd ligt tussen de 60 en de 80 jaar. Vrouwen worden veel vaker getroffen door BPPD dan mannen. Ongeacht of de ziekte behandeld is of niet, treedt bij 30% tot 50% van de getroffenen de BPPD weer opnieuw op. Met behulp van speciale oefeningen van de KNO-arts kan het ook (deels) zelfstandig thuis behandeld worden.
Diagnose
Voor de diagnose van BPPD gaat de KNO-arts eerst met de patiënt in gesprek om een beeld te krijgen van de klachten en symptomen. Indien de KNO-arts denkt dat de patiënt aan BPPD lijdt, voert de arts een kiepproef uit. Het hoofd en het bovenlichaam worden door middel van een speciale kieptafel vanuit een zittende houding plotseling achterover gekiept. Indien er duizeligheid optreedt, is er sprake van BPPD en Nystagmus. Is er sprake van een andere vorm van duizeligheid of een evenwichtsstoornis, dan heeft deze ook een andere oorzaak.
Wat is Nystagmus?
Nystagmus is een onvrijwillige en ongecontroleerde beweging van een orgaan. Over het algemeen worden daar de ogen mee bedoeld, die ook door middel van een kieptafel onderzocht worden. Mensen met Nystagmus ervaren hier niet altijd klachten door. De oorzaak van Nystagmus is nog onbekend, maar heeft waarschijnlijk te maken met het besturingssysteem van de hersenen.
Mogelijke complicaties
Bij BPPD treden doorgaans symptomen op die het dagelijks leven verzwaren. Als de duizeligheid niet geneest door behandeling, moet de patiënt leren omgaan met de symptomen. Dit kan zorgen voor vervelende klachten, bijvoorbeeld wanneer de patiënt ‘s nachts wakker wordt vanwege de duizeligheid. De ziekte en bijbehorende evenwichtsstoornissen kunnen ook het risico op vallen en struikelen verhogen. Houdt de draaiduizeligheid langer aan, dan kan bovendien het algemene gedrag en gezondheidstoestand negatief worden beïnvloed. Daarom advisere wij u om direct na het optreden van de symptomen een KNO-arts te bezoeken, zodat de oorkristallen terug in de juiste positie in het binnenoor gebracht kunnen worden.
Prognose en behandeling
Hoewel BPPD een vervelende ziekte is, is het op zichzelf niet gevaarlijk. Er zijn verschillende vormen van BPPD. De meeste voorkomende zijn de naar voren gelegen- en de naar achter gelegen vormen, waarbij ook wel het voorste en achterste halfcirkelvormige kanaal bedoeld wordt. Met behulp van de juiste oefeningen wordt de BPPD vaak opgelost.
Meestal gaat de ziekte ook zonder behandeling vanzelf weg, maar er zijn uitzonderingen. Zo nu en dan komt het voor dat het langer duurt. De duizeligheid kan dus enkele dagen, weken, maanden of zelfs jaren duren. Dit is ook de reden dat een tijdig bezoek aan de KNO-arts sterk wordt aanbevolen. Er is namelijk een risico dat getroffenen over een langere periode met onaangename symptomen te maken krijgen. Deze symptomen, zoals evenwichtsproblemen en gepaarde duizeligheid, kunnen verholpen worden met hoortoestellen. Neem gratis contact op met onze hoor-experts voor advies of meer informatie.