Cholesteatoom

1. Aangeboren cholesteatoom
Deze vorm van cholesteatoom is zeer zeldzaam en ontstaat doordat tijdens de ontwikkeling van het embryo de plaveiselcel-epitheelresten in het middenoor achterblijven. Het trommelvlies blijft hierbij onbeschadigd.

2. Primair verworven cholesteatoom
Deze vorm van cholesteatoom is een beluchtingsstoring in het middenoor die vaak ontstaat door onvoldoende doorlatendheid van de buis van Eustachius. Deze buis verbindt het middenoor met de neus- en keelholte. De luchttoevoer is onvoldoende en hierdoor vormt er een onderdruk in het trommelvlies waarna het trommelvlies zich intrekt. Dit gebeurt vaak in het gebied van de pars flaccida, die tegenstelling tot andere gebieden van het trommelvlies, zeer slap is. Bij deze terugtrekking verzamelt zich plaveiselcelepitheel op en na enkele jaren ontstaat uiteindelijk een cholesteatoom.

3. Secundair verworven cholesteatoom
Deze vorm van cholesteatoom, komt net als primair verworven cholesteatoom veel vaker voor dan de aangeboren vorm. Secundair verworven cholesteatoom ontstaat wanneer er huidcellen in het middenoor terechtkomen via een perforatie in het trommelvlies of als gevolg van een operatieve ingreep.

Normaal gesproken betreft cholesteatoom dezelfde symptomen als middenoorontsteking. Vaak zijn er in het beginstadium weinig klachten, daarna ontstaat er gehoorverlies en er treedt een stinkend loopoor op (foetide otorroe). Vanwege de slechte doorlatendheid van het middenoor kan er bovendien nog druk in het oor komen. In het verder gevorderde stadium kunnen er ook ernstigere symptomen waargenomen worden zoals evenwichtsstoornissen (mogelijk symptoom: draaiduizeligheid) ) waarbij de Chlestatoms het binnenoor en daarbij het evenwitchtsorgaan aantast. Een ander symptoom van cholesteatoom in een later stadium is een gezichtsverlamming als laesies van de gezichtszenuw.

De diagnose wordt meestal bevestigd aan de hand van drie verschillende methoden:

1. Otomicroscopie
Wordt verricht door de KNO-arts. Hierbij wordt de uitwendige gehoorgang en het trommelvlies bekeken met behulp van een microscoop.

2. CT-scan (computertomografie)
Hier kan de arts meestal de exacte omvang van de botafbraak zeer goed bepalen.

3. Hoortest (toonaudiogram)
Normaal gesproken kan de arts hiermee zien of er bij cholesteatoompatienten sprake is van een geleidend gehoorverlies, dat wil zeggen een gehoorstoornis die alleen de oorschelp beïnvloedt. Is de cholesteatoom reeds zover gevorderd dat ook het binnenoor wordt beïnvloed, dan is er sprake van het zogenaamde sensorineuraal gehoorverlies.

De complicaties treden op als gevolg van een ontsteking of groeiende verplaatsing van het cholesteatoom. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot een vernietiging van de gehoorbeentjes. Hierdoor wordt het geluid onvoldoende aan het binnenoor overgedragen, waardoor gehoorverlies ontstaat.

De enige manier om cholesteatoom volledig te kunnen genezen is een operatie. Hierbij worden alle ontstekingen en kwaadaardige delen in het oorbot (mastoïd) en trommelholte verwijderd. Alleen in de tweede stap, die vaak in een tweede operatie wordt toegepast, wordt er naar een verbetering van het gehoor gestreefd. Gewoonlijk wordt dit bereikt door een zogenaamd Tympanoplastiek. Hier worden het trommelvlies en de gehoorbeentjes als het nodig is weer hersteld.

Wanneer een plotselinge gezichtsverlamming of een Nystagmus (beschadiging van het evenwichtsorgaan) ontstaat, is een operatie onvermijdelijk. Een conservatieve (niet-chirurgische) behandeling, kan alleen worden gebruikt ter voorbereiding op een noodzakelijke. Hierbij wordt, net als bij een chronische middenoorontsteking, met plaatselijke maatregelen (zoals antibiotische oordruppels) of met een systemische antibiotica gewerkt.

De prognose van cholesteatoom is sterk afhankelijk van welke complicaties ontstaan in de loop van de ziekte. Na een succesvolle operatie en volledige verwijdering van cholesteatoom, is de kans op herstel van het oor zeer groot.