AVP - Auditieve Verwerkingsproblemen
Wanneer het bij het horen tot een beperking komt, terwijl de oren eigenlijk gezond zijn, dan kunnen er auditieve verwerkingsproblemen aanwezig zijn. Tijdens het horen zijn dan de centrale processen verstoord. Dit lijdt ertoe dat geluidssterktes beperkt herkend kunnen worden en deels moeilijk van elkaar te onderscheiden zijn. Hierdoor kunnen verschillende handelingen die voor veel mensen normaal zijn, voor iemand met auditieve verwerkingsproblemen als gecompliceerd ervaren worden.
Dit geldt ook voor het indienen, reproduceren en het onthouden van alles dat gevocaliseerd wordt. Dit wordt veroorzaakt door een storing in de verwerking van het horen tussen het binnenoor en de hersenen. Auditieve verwerkingsproblemen komen bij volwassenen met een frequentie van 10 tot 20% voor, en bij kinderen met een regelmatigheid van 2 tot 3%.
Op deze pagina:
- Symptomen
- De diagnose
- Behandeling
- Gevolgen
- Oorsprong en oorzaken
- Kinderen met auditieve verwerkingsproblemen
Zo helpen hoortoestellen bij auditieve verwerkingsproblemen
- Samen met een behandeling door een logopedist leidt een hoortoestel tot een duidelijkere verbetering van de situatie.
- Geluidssterktes, die voorheen alleen slecht waargenomen werden, kunnen beter begrepen en gecategoriseerd /verwerkt worden.
- Hoe eerder een hoortoestel bij een auditief verwerkingsprobleem wordt gebruikt, des te minder uiten de beperkingen zich in het dagelijkse leven.
- Experts raden aan om het hoortoestel dag en nacht te dragen, zodat de hersenen kunnen wennen aan de nieuwe indrukken van klanken.
Symptomen van een auditief verwerkingsprobleem
Een verminderd gehoor is op zichzelf nog niet voldoende om te concluderen of een auditief verwerkingsprobleem aanwezig is. Via verschillende afwijkingen kan er nauwkeuriger worden bepaald of het om een klassiek gehoorverlies (bijvoorbeeld door blootstelling aan lawaai) of daadwerkelijk om een auditief verwerkingsprobleem gaat. Treden meer van de volgende symptomen versterkt op, dan bestaat er een reëel vermoeden en moet er dringend een KNO-arts of foniater worden geraadpleegd:
- Slecht begrip en geheugen voor getallen
- Lettergrepen kunnen alleen met moeite begrepen worden
- Moeilijkheden bij het onthouden en leren van talen
- De vaardigheden zijn niet gelijk aan het opleidingsniveau
- Dyslexie
De diagnose van een auditief verwerkingsprobleem
In principe wordt een auditief verwerkingsprobleem door middel van twee processen vastgesteld. Bij de diagnose worden gestandaardiseerde testen ingezet, die een psychometrische en audiologische basis hebben. Eén van de meest gebruikte methoden is:
Foneemdiscriminatie
Bij foneemdiscriminatie gaat het om in hoeverre het vermogen om tussen verschillende spraakklanken (fonemen) te onderscheiden aanwezig is. Er wordt door middel van woordparen onderzocht hoe goed plosieven (b en p) en sisklanken (s en z) onderscheiden kunnen worden. Er zijn drie niveaus waarop te bepalen is in welke mate:
- Gehoor uit elkaar gehouden kan worden
- Gehoor naar behoren herhaald kan worden
- Aanvankelijke geluiden met consonantenclusters (bijvoorbeeld “spr” in spreken) correct kunnen worden uitgesproken
Verdere audiologische tests zoals een audiogram, of een spraakverstaanbaarheidstest, zullen bepalen of er centrale processen van het gehoor aangetast zijn. Beide tests hebben ook praktische toepassingen in verscheidene stromingen van de audio- en logopedie.
Behandeling van een auditief verwerkingsprobleem
In het algemeen volgt na de diagnose van een auditief verwerkingsprobleem een verwijzing naar een logopedist. Een auditief verwerkingsprobleem wordt algemeen beschouwd als ongeneeslijk, en er zijn ook geen behandelingen bekend die het meeste succes beloven. Het is echter behandelbaar door middel van verscheidende therapieën, bijvoorbeeld:
- Het gebruik van hoortoestellen
- Het trainen van de identificatie en differentiatie van verschillende geluiden
De therapie is gebaseerd op logopedische auditieve training, en oefent voornamelijk het onderscheid van fonemen. Dit is het hoofdsymptoom van een auditief verwerkingsprobleem en een behandeling is daarom van cruciaal belang. Alleen al door de therapie bestaat er een grote kans op verbetering, die nog groter wordt, als daarnaast ter ondersteuning een hoortoestel wordt ingezet. Idealiter wordt het hoorapparaat dag en nacht gedragen, zodat de hersenen zich kunnen aanpassen aan de vele nieuwe geluidsimpressies.
Wat zijn minimale paren?
Minimale paren zijn twee woorden die hetzelfde aantal klanken hebben, maar in slechts één geluid verschillen. Bijvoorbeeld: Paard en baard; klaar en blaar; hand en land.
Gevolgen van auditieve verwerkingsproblemen
De gevolgen van auditieve verwerkingsproblemen kunnen in het bijzonder dramatisch zijn bij een niet-behandeling en als er overlappingen met Attention Deficit Disorder (ADD en ADHD) vertoond worden. De meest voorkomende complicaties zijn als volgt:
- Differentiatie
- Identificatie
- Synthese
- Analyse
Van fonemen of geluiden. Bovendien kan het tot problemen komen bij de analyse en synthese van woorden ingeschreven en gelezen teksten.
Het is aan te bevelen om een differentiaaldiagnose tussen AVP en ADHD te laten doen. Dit omdat de symptomen gedeeltelijk zeer vergelijkbaar, maar klinisch detecteerbaar verschillend zijn. De mogelijkheid bestaat ook dat een geluid en volumegevoeligheid (hyperacusis) optreedt. Deze overgevoeligheid kan het horen bijvoorbeeld tijdens een feest een vermoeiende aangelegenheid voor de betrokkene maken. Dit komt vaak door het hoge volumeniveau tijdens dergelijke gebeurtenissen. In sommige gevallen kunnen de kleinste dingen als problematisch ervaren worden, waarbij alleen de deurbel al te luid kan zijn. Een hoortoestel met stimulatieprogramma of een noiser kan hier als hulpmiddel dienen.
Oorsprong en oorzaken van auditieve verwerkingsproblemen
Hoe een auditief verwerkingsprobleem precies ontstaat is niet bekend. Voorbeelden van huidige uitgangspunten zijn:
- Klanken worden zwaar waargenomen, maar kunnen niet worden toegewezen
- Moeilijkheden in het onderscheiden van versmeltingen van aangrenzende klanken (bijvoorbeeld de combinatie van de klanken “spr”)
- Moeilijkheden bij het onthouden van geluid of klankcombinaties
Deze mogelijke oorzaken kunnen individueel, maar ook overlappend bijdragen aan het ontstaan van auditieve verwerkingsproblemen.
Kinderen met auditieve verwerkingsproblemen op school
Auditieve verwerkingsproblemen kunnen ook bij kinderen voorkomen. Meestal doet de diagnosticerende arts een aanbeveling over welke stappen het beste verder kunnen worden ondernomen. Ook hier speelt de diagnose een belangrijke rol. De gebieden die de arts zijn opgevallen als medisch twijfelachtig, moeten versterkt worden door middel van specifieke oefeningen. Het is bijzonder belangrijk dat samen met het kind strategieën ontwikkeld worden om het dagelijkse omgaan met auditieve verwerkingsproblemen te verlichten. Om ervoor te zorgen dat de behandeling zo doeltreffend mogelijk verloopt, zal de therapeut het kind dagelijkse taken mee naar huis geven om te oefenen.
Kinderen met auditieve verwerkingsproblemen hebben vooral voor het onderwijs een goede voorbereiding nodig, zodat ze weten hoe ze het beste met de schooldag om kunnen gaan. Voor de zekerheid moeten de docenten van het kind aan het begin van elk jaar geïnformeerd worden over de auditieve verwerkingsproblemen. Belangrijke punten hierbij zijn:
- De plek waar het kind zit in het klaslokaal
- Manieren om de akoestiek in het klaslokaal te verbeteren (geldt voor alle leerlingen)
- Of extra aandacht nodig is voor het leren lezen en schrijven